More Top Stories

Local

Top cop position advertised

7 December 2024

Culture
Church Talk
Court
Economy
Economy
Economy
Economy
Education

LETTER: Collaborate on customary law

Friday 6 January 2023 | Written by Supplied | Published in Letters to the Editor, Opinion

Share

LETTER: Collaborate on customary law

Dear Editor,

Kia Orana e te tangata ma'ata o te Nuti Peapa. Inangaro au i te 'ōronga atu i toku manako no runga i tēia tumu manako pu'apinga i runga nei tei tātā'ia i roto i tā au nūti peapa o te Ru'itoru rā 28 no Tītema.

Te turu nei au i te manako e kia nā roto te akava'anga o tō tātou tao'anga enua i tēta'i akarakara'anga matatio te kā akateretere'ia e tēta'i tangata kua terēni'ia no tēia tūtū akava'anga tei kapiki'ia i te reo papa'a e “mediation”. Tōku manako e mea tau tēia kia 'āriki'ia mei tā te Kō'utu Nui e tāmanako nei ei rāvenga no te rapakau atu i te au manamanatā i roto i tā tātou akono'anga  iki'anga tao'anga enua i roto i tō tātou au matakeinanga. Te ngā'i paruparu tāku e kite atu nei i roto i tēia koia oki te tu'anga o tō tātou reo. Kare e tangata nākirokiro i tō tātou reo i roto i tēia tu'anga o te “mediation”. Ka inangaro'ia tēia tu'anga kia akamatūtū'ia i tēia taime nei.

Te rua, no runga i te akaue'anga a te putuputu'anga o te au Basileia o tēia nei ao, koia te United Nation, e tāiku ia ra nō runga i te iti-tangata Maori. Te akaranga nei tēia akaue'anga e mē taui'ia tēta'i ture me kore rave'anga 'anga'anga nō runga i tā tātou akono'anga te kā akateretere'ia e tēta'i ture “kia 'ōronga ua mai te iti tangata i tā rātou tika, e kia mārama katoa rātou ea'a ta rātou e 'ōronga ua nei, e pēra katoa ea'a ratou i 'ōronga ei i tē reira,  mate kore to rātou aere 'anga manako e tāmanamanatā'ia, mēkore ra e 'ōpara ia e tēta'i tangata mekore ra putuputu'anga.

Noātu oki ē te akaranga nei tēia peapa tei tātā'ia e te tēkereterē o te Kō'utu Nui e ko tēia au manako no te au mema te rēira o te Kō'utu Nui, e mea tau kia pāpū e kua mārama te au mema tātakita'i o tēia putuputu'anga ea'a tā rātou e turu nei. Kāre tēia i te aka'apa māri rā e manako tēia kia kimi tātou i te rāvenga kia rava te mārama o te au mema o te Kō'utu Nui no rūnga i tēia ngā tumu manako pu'apinga tā rātou e 'ōpara nei kia akamata'ia i roto i tēia mata'iti ou. E ngā manako pakari tēia tei 'ōronga'ia mai ei kaveinga akateretere no te putuputu'anga Kō'utu Nui. Ko te 'āpi'i'anga i tō tātou reo kare aia e oti i roto i tēta'i tuātau poto, no reira ka inangaro'ia te Kavamani kia kimi mai i tēta'i rāvenga kia tā'anga'anga'ia tēta'i parāni kia 'āpi'i 'ia te reo Māori i roto i te au tu'anga e rua i roto i tō tātou Basileia, koia oki, te tamariki e te katoa'anga o te iti-tangata. Te aronga mou tao'anga enua ka inangaro'ia tō tātou au kopu mou tao'anga kia iki nā roto i te akono'anga o tō kōtou au tao'anga, e kia iki'ia te tangata ka mārama 'ō'onu aia i te au akaue'anga tā te ture e tēta'i uātu kaveinga akateretere tē ka anga'ia ei kaveinga no tō tātou iti-tangata Māori.

Kia Manuia i tēia mataiti ou.

Uritaua Teariki-Tāoi'au Rongo Mata'iapo

Ngāti Uritaua